عضلات اندام تحتانی شامل عضلات ساق، ران و پاشنه هستند که نقش مهمی در حفظ تعادل و ثبات بدن دارند. تقویت این عضلات با حرکات ورزشی مناسب می‌تواند به پیشگیری از آسیب‌های مفصلی کمک کند.
بررسی کامل مبحث
آناتومی عضلات اندام تحتانی
عضلات اندام تحتانی بافت ماهیچه اسکلتی متصل به استخوان هستند که به صورت مجموعه گروهی جلویی، میانی و پشتی در چهار بخش لگن، ران، ساق و کف پا بررسی می‌شوند.
ماهیچه های ران
چهار مجموعه خاصره‌ای-مازویی یا «ایلیوپسواس» (Lliopsoas)، «چهارسر فمور» (Quadriceps Femoris)، «خیاطه» (Sartorius) و شانه‌ای یا «پکتینئوس» (Pectineus) در بخش جلویی ران قرار دارند که انقباض آن‌ها ساق را از محلل زانو صاف می‌کند.
ماهیچه خاصره‌ای-مازویی: ماهیچه «پسواس اصلی» (Psoas Major) یا مازویی و ماهیچه خاصره‌ای یا ایلیاکوس از ایلئوم لگن شروع می‌شوند و تاندون مشترکی در بخش جلویی ران تشکیل می‌دهند. این ماهیچه‌ها در باز کردن ساق پا از زانو شرکت نمی‌کنند. انقباض این ماهیچه‌ها به حرکت ران در مفصل پهلو کمک می‌کند.
ماهیچه چهارسر فمور: عضله چهارسر فمور مجموعه‌ای از سه عضله پهن یا واستوس (کناری، وسطی و جانبی) و عضله راست فمور یا رکتوس فمور تشکیل شده است. این مجموعه بیشترین حجم بافت عضلانی جلوی ران را به خود اختصاص می‌دهد. عضله پهن جانبی از تروکانتر بزرگتر، عضله پهن وسطی از بخش جلویی و جانبی شفت فمور، عضله پهن میانی از تروکانتر میانی و عضله راست فمور از بخش پایینی-پشتی برآمدگی استخوان ایلئوم شروع می‌شوند. وظیفه عضلات پهن باز کردن زاویه و محافظت از مفصل زانو است. عضله راست فمور علاوه بر تغییر باز کردن زانو به حرکت مفصل پهلو کمک می‌کند.
ماهیچه خیاطه: ماهیچه خیاطه بلندترین ماهیچه بدن است. این ماهیچه بلند و باریک در جهت پایین و بخش میانی ران قرار دارد و نسبت به ماهیچه‌های دیگر این بخش به سطح نزدیک‌تر است. ماهیچه خیاطه از بخش جلویی-بالایی برآمدگی استخوان ایلئوم شروع و به بخش بالایی-وسطی درشت‌نی متصل می‌شود. این ماهیچه حرکت استخوان در مفصل پهلو و زانو را تسهیل می‌کند.
ماهیچه شانه‌ای: این ماهیچه صاف و مربعی از «خط پکتینال» (شانه‌ای | Pectineal Line) «استخوان شرمگاهی» (Pubis Bone) شروع می‌شود. انقباض این ماهیچه به حرکت استخوان‌ها در مفصل پهلو کمک می‌کند.
عضلات بخش جلویی ران
پنج ماهیچه نواری یا «گراسیلیس» (Gracilis)، ماهیچه سدادی یا «اوبتراتور» (Obturator Externus)، ماهیچه نزدیک‌کننده کوتاه یا «اداکتور برویس» (Adductor Brevis)، ماهیچه نزدیک‌کننده بلند یا «اداکتور لانگس» (Adductor Longus) و ماهیچه نزدیک‌کننده بزرگ یا «اداکتور مگنس» (Adductor Magnus) بخش میانی یا داخلی ران را تشکیل می‌دهند.
برش عرضی ماهیچه ران
ماهیچه‌های ران در بخش‌های جلویی، پشتی و میانی این اندام قرا ردارند.
ماهیچه دورکننده بزرگ: از بخش پایینی بیرون‌زدگی استخوان شرمگاهی و ایسکیوم شروع و به بخش پایینی برجستگی پشت فمور متصل می‌شود. انقباض این ماهیچه حرکت را را تسهیل می‌کند.
ماهیچه دورکننده بلند: ماهیچه‌های دورکننده کوتاه و بزرگ را می‌پوشاند. این ماهیچه بخش میانی مثلت فمور را تشکیل می‌دهد. این ماهیچه بادبزنی‌شکل از استخوان شرمگاهی شروع و به بخش میانی برجستگی پشت فمور متصل می‌شود. انقباض این ماهیچه به کم حرکت ران در جهت محور عمودی بدن کمک می‌کند.
ماهیچه دورکننده کوتاه: عضله کوچکی زیر ماهیچه دورکننده بلند است. این ماهیچه از تنه استخوان شرمگاهی و برجستگی پایینی این استخوان شروع و به بخش بالای-پشتی برجستگی فمور متصل می‌شود. انقباض این ماهیچه به حرکت ران در محور افقی کمک می‌کند.
ماهیچه سدادی: ماهیچه سدادی یکی از ماهیچه‌های کوچک بخش میانی ران است که در بالاترین بخش این بافت ماهیچه‌ای قرار دارد. این ماهیچه از غشای منفذ اوبتراتور لگن و استخوان کناری آن شروع و پس از عبور از گردن فمور به بخش پشتی تروکانتور بزرگتر متصل می‌شود. انقباض این ماهیچه به حرکت ران در محور افقی و چرخش جانبی این بخش از اندام تحتانی کمک می‌کند.
ماهیچه نواری: ماهیچه نواری سطحی‌ترین ماهیچه بخش میانی است که از مفصل‌های پهلو و زانو عبور می‌کند. این ماهیچه از برجستگی پایین و تنه استخوان شرمگاهی شروع و به سطح میانی شفت درشت‌نی متصل می‌شود. انقباض این ماهیچه به حرکت افقی ران در مفصل پهلو و حرکت رو به عقب در مفصل زانو کمک می‌کند.
ماهیچه های اندام تحتانی
بافت ماهیچه‌ای بخش میانی یا داخلی ران از پنج عضله اسکلتی تشکیل می‌شود.
مجموعه «همسترینگ» (Hamstrings) از ماهیچه‌های «دوسر فمور» (Biceps Femoris)، «نیمه‌وتری» (Semitendinosus) و «نیم‌غشایی» (Semimembranosus) تشکیل شده است که پشت ران قرار دارند و شکل ظاهری این ناحیه از اندام تحتانی را می‌سازند.
ماهیچه دوسر فمور: ماهیچه دو سر دو انتها یا سر کوتاه و بلند دارد که با تاندون مشترک به سر نازک‌نی متصل می‌شوند. این ماهیچه خارجی‌ترین ماهیچه بخش پشتی فمور است. سر بلند این ماهیچه از برجستگی ایسکیال استخوان شرمگاهی و سر کوتاه آن از برجستگی پشتی استخوان فمور شروع می‌شود. وظیفه اصلی این ماهیچه خم کردن پا در مفصل زانو است. اما در بالا بردن ران در مفصل پهلو و چرخش جانبی مفصل زانو و پهلو نقش دارد.
ماهیچه نیمه‌وتری: ماهیچه نیمه‌وتری در بخش داخلی (میانی) بخش پشتی ران و بالای ماهیچه نیم‌غشایی قرار دارد. این ماهیچه از برجستگی ایسکیال استخوان شرمگاهی شروع و به بخش میانی درشت‌نی متصل می‌شود. انقباض این ماهیچه به عقب رفتن پا در محل مفصل زانو، بالا رفتن ران در مفصل پهلو کمک می کند. به علاوه در حرکت چرخش میانی ران در مفصل پهلو و ساق پا در مفصل زانو نقش دارد.
ماهیچه نیم‌غشایی: این ماهیچه صاف و عریض زیر ماهیچه نیمه‌وتری در بخش داخلی پشت ران قرار دارد. ماهیچه نیم‌غشایی از برجستگی ایسکیال استخوان شرمگاهی شروع (بالاتر از ماهیچه نیمه‌وتری و دوسر فمور) و به کوندیل میانی درشت‌نی متصل می‌شود. انقباض این ماهیچه به عقب رفتن پا در محل مفصل زانو، بالا رفتن ران در مفصل پهلو کمک می کند. به علاوه در حرکت چرخش میانی ران در مفصل پهلو و ساق پا در مفصل زانو نقش دارد.
ویدیو های مرتبط